No.373

ศุวิล ชมชัยยา

สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ประยุกต์

ภาควิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

 

 

 

Cloud technology: วิวัฒนาการที่กลายมาเป็น business cloud

 

          เทคโนโลยี cloud computing ที่มีใช้อย่างมากมายในปัจจุบันถือกำเนิดมาจากเหตุผลต่างๆ เช่น

 

          • วิวัฒนาการอย่างรวดเร็วของคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีการสื่อสารและโทรคมนาคม: สืบเนื่องมาจาก การพัฒนาอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีในการประมวลผลและเทคโนโลยีในอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ รวมถึงการสื่อสารข้อมูลที่มีปริมาณมากขึ้นในระดับ big data ดังนั้นจึงทำให้ cloud computing ทวีบทบาทและความสำคัญมากขึ้น

 

          • วิธีการบริหารจัดการธุรกิจที่เปลี่ยนไป: ในทศวรรษที่แล้วธุรกิจมักจะเก็บข้อมูลไว้ภายใน infrastructure ขององค์กร แต่การแข่งขันทางธุรกิจในปัจจุบัน ต้องใช้เวลาและทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและตอบสนองต่อความต้องการใช้งานอย่างรวดเร็ว ดังนั้น ข้อมูลที่เก็บไว้จึงต้องสามารถเข้าถึงได้โดยไม่มีข้อจำกัดด้านเวลาและสถานที่ อีกทั้งมีการ outsource บริการทางด้านระบบสารสนเทศให้กับบุคคลภายนอกเพื่อแบ่งเบาภาระขององค์กร และสามารถจัดสรรทรัพยากรให้ตรงกับเป้าหมายหรือจุดแข็งของธุรกิจ

 

          • ขีดความสามารถในการประเมินผลที่เหลือใช้ : เนื่องด้วยอุปกรณ์คอมพิวเตอร์มีการพัฒนาอย่างก้าวไกลและมีราคาถูกลงอีกทั้งเทคโนโลยีระบบเครือข่ายที่สามารถเชื่อมต่อกันได้ทั่วโลก ดังนั้น บริษัทขนาดใหญ่ เช่น amazon.com หรือ google.com ที่มีขีดความสามารถในการประมวลผลเหลือใช้ ได้เปิดให้บุคคลภายนอกได้เข้ามาเช่าใช้บริการการประมวลผล เป็นการแตกแขนงธุรกิจ

 

          แม้บริบทของ cloud computing จะดูเหมือนเป็นระบบสารสนเทศขององค์กรธุรกิจขนาดใหญ่ แต่ในปัจจุบันไม่ได้จำกัดแต่เพียงธุรกิจขนาดใหญ่เท่านั้น ธุรกิจขนาดขนาดย่อมและขนาดกลาง (SME) ก็ยังได้รับประโยชน์ในการสร้างข้อได้เปรียบจากการใช้ cloud technology เช่น

 

          • ความยืดหยุ่น (business flexibility) : การบริการแบบคลาวด์ (cloud based services) สามารถตอบสนองความต้องการของธุรกิจได้ดีสำหรับธุรกิจในทุกขนาด โดยลักษณะบริการเป็นไปตามขนาดและขีดความสามารถในการประมวลผลที่เหมาะสมกับธุรกิจในขนาดต่างๆกัน และการชำระค่าบริการตามที่ใช้งาน

 

          • ใช้เงินลงทุนเริ่มต้น (up front cost) ต่ำ : เนื่องจาก cloud computing เป็นบริการสำหรับธุรกิจแบบ pay-as-you-go ที่ไม่จำเป็นต้องลงทุนในอุปกรณ์และการพัฒนาระบบในช่วงเริ่มแรก อีกทั้งยังสามารถติดตั้งใช้งานหรือเพิ่มลดขนาดได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นการลดต้นทุนในการเริ่มต้นธุรกิจและประหยัดค่าใช้ในการจ่ายดำเนินการ

 

          • เพิ่มการทำงานแบบประสานสอดคล้องกัน (collaboration) : Cloud computing ก่อให้เกิดการทำงานแบบ collaboration ด้วยการให้ผู้ใช้งานทุกคนสามารถซิงโครไนซ์งานหรือเอกสารต่างๆ ที่ใช้งานร่วมกัน หรือแชร์เอกสารพร้อมๆ กัน จาก ผ่านทาง workstation ของตัวเอง ซึ่งผู้ใช้งานสามารถอัพเดทหรือบันทึกข้อมูลที่เปลี่ยนแปลงได้แบบ real time

 

          • การอัพเดทซอฟแวร์แบบอัตโนมัติ (automatic update) : ผู้ให้บริการ cloud computing จะรับหน้าที่ในการบำรุงรักษาระบบ อัพเดทซอฟแวร์ รวมถึงการอัพเดทระบบรักษาความปลอดภัย รวมถึงการบริหารจัดการ การจัดสรรเวลาในการใช้งานระบบตามลักษณะพฤติกรรมการใช้งานของลูกค้าและทรัพยากรในคอมพิวเตอร์ที่มีอยู่ในแต่ละช่วงเวลา

 

          • ประสิทธิภาพในการบริหารจัดการเอกสาร (document management) : การสื่อสารหรือการส่งเอกสารด้วยอีเมล์แบบที่ผ่านมาเป็นรูปแบบที่เอกสารหรือไฟล์ข้อมูลสามารถใช้งานได้คราวละคน ซึ่งหากจะต้องใช้งานบนไฟล์เอกสารร่วมกันจะต้องมีการทำสำเนาไฟล์ จึงเกิดความซ้ำซ้อนของข้อมูลเนื่องจากมีการทำสำเนาไว้จำนวนมาก อีกทั้งข้อมูลที่แยกกันทำงานโดยแต่ละบุคคลจะเกิดปัญหาเวลารวมข้อมูลจากทุกคนเข้ามาไว้ในไฟล์เดียวกัน แต่ด้วย cloud computing เมื่อไฟล์ข้อมูลเก็บไว้บน cloud storage แล้ว ข้อมูลจะสามารถถูกนำมาใช้ได้ทีละหลายๆ คนโดยไม่ต้องทำสำเนาเพิ่มอีกทั้งการแก้ไขสามารถทำได้พร้อมๆ กันแบบ real time จึงสามารถลดเวลาและลดความสับสนจากการทำสำเนาซ้ำซ้อนกัน

 

          • ความปลอดภัย (security) : เมื่อข้อมูลทางธุรกิจหรือเอกสารไฟล์ข้อมูลของธุรกิจจัดเก็บอยู่บน cloud storage นั่นหมายถึง สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ทุกที่ทุกเวลาเมื่อมีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต ดังนั้นจึงเป็นการสร้างความอุ่นใจ เมื่อต้องมีการเก็บเอกสารที่สำคัญและในกรณีที่อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ภายในเกิดความเสียหายไม่สามารถใช้งานต่อไปได้หรืออุปกรณ์เกิดการสูญหายก็ยังสามารถดึงข้อมูลที่เก็บไว้บน cloud storage กลับมาใช้ได้โดยที่ข้อมูลไม่ได้สูญหายไปกับการชำรุดเสียหายหรือการสูญหายของอุปกรณ์พกพาเช่น notebook หรือ tablet

 

          • การกู้ข้อมูล (data recovery): ในยามวิกฤตหรือภิบัติภัยในช่วงที่ผ่านมา องค์กรธุรกิจต้องมีการเตรียมแผนการกอบกู้ข้อมูลหรือเตรียมแผนป้องกันและกอบกู้ระบบในสภาวะการณ์ต่างๆ เช่น การเกิดวินาศกรรม ภัยธรรมชาติ หรือการโจรกรรมหรือความเสียหายในรูปแบบต่างๆ ซึ่งเป็นสิ่งที่ซับซ้อนและยากที่จะคาดการณ์เพื่อการวางแผนรองรับ แต่หากข้อมูลทั้งหมดถูกเก็บไว้บน cloud storage องค์กรสามารถลดความซับซ้อนในการวางแผนและการกอบกู้ระบบได้ เนื่องจากผู้ให้บริการ cloud service จะเป็นผู้รับหน้าที่เหล่านี้ทั้งหมดและสามารถกอบกู้ข้อมูลและระบบคืนได้ในระยะเวลาอันสั้น

 

          • ความได้เปรียบในการแข่งขันทางธุรกิจ : Cloud computing ช่วยให้ธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็กได้เข้าถึงเทคโนโลยีในระดับเดียวกับเทคโนโลยีในองค์กรขนาดใหญ่ เช่น ERP (Enterprise Resource Planning) โดยที่ธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลางไม่ต้องลงทุนเริ่มต้นที่สูงมาก แต่ในขณะเดียวกันยังช่วยให้ธุรกิจเหล่านี้ ได้เข้าถึงเทคโนโลยีที่มีใช้ในองค์กรธุรกิจขนาดใหญ่โดยเป็นการเปิดโอกาสให้ได้ใช้เทคโนโลยีหรือซอฟแวร์ในระดับเดียวกัน ซึ่งเป็นการเพิ่มโอกาสและความได้เปรียบให้กับธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก

 

ผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงจากการนำ cloud computing มาใช้ในธุรกิจ

 

          ความคล่องตัวทางธุรกิจและต้นทุนที่ต่ำลง เป็นข้อได้เปรียบที่ธุรกิจได้รับจากการใช้ business cloud computing  และเป็นปัจจัยผลักดันให้ธุรกิจทุกขนาดก้าวเข้าสู่การเป็นธุรกิจแบบ cloud based มากขึ้นด้วยเหตุผลต่างๆ กัน เช่น

 

1. การใช้งานที่ง่ายและสะดวก (ease of use)

 

          ความสามารถเข้าถึงข้อมูลได้จากระยะไกลช่วยเสริมสร้างข้อได้เปรียบทางธุรกิจได้มากและมีความจำเป็นเช่นเดียวกับการเพิ่มจำนวนธุรกรรมออนไลน์  ซึ่งค่าใช้จ่ายในการใช้บริการ cloud service สามารถที่จะออกแบบหรือเลือกกำหนดลักษณะการใช้งานให้เข้ากับลักษณะธุรกิจและงบประมาณที่เหมาะสมกับ cloud computing ช่วยลดภาระในการดูแลระบบ สามารถเข้าถึงได้ข้อมูลได้จาก ทุกๆที่ โดยอุปกรณ์ต่างๆ ที่รวมถึงอุปกรณ์ขนาดเล็กเช่น smartphone หรือ tablet ก็สามารถใช้งานผ่านทาง cloud computing ได้เช่นเดียวกับการใช้ PC

 

2. การลดต้นทุน (cost reduction)

 

          แน่นอนว่าการใช้ cloud computing ในองค์กรธุรกิจมีจุดประสงค์หนึ่งที่สำคัญ คือ การลดต้นทุนในการดำเนินการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับธุรกิจขนาดเล็กที่สามารถประหยัดต้นทุนได้อย่างมหาศาลจากการเลือกใช้บริการแบบจ่ายเท่าที่ใช้ (pay-as-you-go) จึงทำให้ธุรกิจขนาดเล็กมีโอกาสได้ใช้เทคโนโลยีต้องใช้กำลังการประมวลผลขั้นสูงเช่นเดียวกับธุรกิจขนาดใหญ่ ที่ธุรกิจขนาดเล็กไม่สามารถที่จะแบกรับภาระต้นทุนได้หากจะลงทุนเองทั้งหมด  เช่น business analytics หรือ business intelligence ซึ่งจากการสำรวจพบว่า องค์กรที่ใช้ amazon web service เป็นผู้ให้บริการ cloud สามารถลดต้นทุนด้านระบบสารสนเทศลงได้ ถึง 70% ธุรกิจขนาดเล็กมีโอกาสได้ใช้ enterprise application เช่นเดียวกับองค์กรขนาดใหญ่เช่น CRM (customer relationship management) ที่เป็นแบบศูนย์รวมฟังก์ชั่นการใช้งานแบบครบวงจรสำหรัรบงานบริหารลูกค้าสัมพันธ์ (รูปที่ 1) หรือ SCM (supply chain management) และในปัจจุบันก็มีผู้ให้บริการ cloud computing รายใหม่มากมาย ซึ่งได้มีการนำเสนอ enterprise application เช่นเดียวกับองค์กรขนาดใหญ่ แต่แบ่งเป็นโมดูลให้เหมาะสมกับธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก (เช่น ERP CRM และ SCM) ซึ่งธุรกิจขนาดเล็กสามารถเข้าถึงทรัพยากรเหล่านี้ได้ ไม่ว่าจะเป็นฮาร์ดแวร์หรือซอฟต์แวร์ โดยไม่ต้องมีการลงทุนเองทั้งหมดในเบื้องต้น ทำให้สามารถย่นระยะเวลาในการดำเนินการและลดต้นทุนได้เป็นอย่างดี สามารถลดค่าใช้จ่ายด้านระบบสารสนเทศได้ให้เหลือเป็นเพียงค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ แตกต่างจากค่าใช้จ่ายด้านระบบสารสนเทศซึ่งถือเป็นเงินลงทุนเริ่มต้นที่สูงมาก

 

 

รูปที่ 1 ภาพรวมของ cloud-based CRM (www.erpcloudnews.com)

 

          นอกจากนี้ cloud computing ยังมีความยืดหยุ่นสูงในกรณีที่ธุรกิจขยายตัว และต้องการเพิ่มกำลังการประมวลผลหรือพื้นที่ในการจัดเก็บข้อมูล และหรือในกรณีที่ต้องการที่จะลดขนาดกำลังการเก็บข้อมูลหรือกำลังการประมวลผล ก็สามารถทำได้เช่นกัน ทำให้องค์กรขนาดเล็ก สามารถแข่งขันในตลาดได้ดีขึ้นเนื่องจาก ต้นทุนที่ลดลง ไม่มีต้นทุนเริ่มต้นที่ต้องแบกรับภาระเองและยังสามารถตัดสินใจเพิ่มหรือลดขนาดการใช้งานได้ตามความต้องการอย่างทันต่อสถานการณ์ธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว 

 

3. ความน่าเชื่อถือ (reliability)

  

          เนื่องจาก cloud computing เป็นระบบที่พร้อมใช้งานตลอดเวลาและมีเสถียรภาพ เนื่องจากผู้ให้บริการมีการเตรียมความพร้อมตลอด 24 ชั่วโมงให้ระบบสามารถทำงานได้ โดยที่ธุรกิจขนาดเล็กไม่ต้องแบกรับภาระในการดูแลระบบ ซึ่งเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ หรือข้อขัดข้องทางเทคนิคขึ้น ผู้ใช้งานสามารถแจ้งศูนย์บริการแทนการพึ่งพาเจ้าหน้าที่ไอทีภายในองค์กร นอกจากนี้ข้อมูลที่อยู่บน cloud สามารถทำสำเนาเก็บไว้บนเครื่อง โดยแอพพลิเคชั่น cloud storage จึงทำให้ข้อมูลสามารถเข้าถึงได้ตลอดเวลาแม้ว่าในช่วงเวลาที่ระบบเครือข่ายขัดข้อง ไฟฟ้าดับ หรือในกรณีที่เกิดพิบัติภัยต่างๆ แต่อย่างไรก็ตามประเด็นด้านความเข้ากันได้กับของระบบที่มีอยู่เดิม (interoperability) เช่น ซอฟต์แวร์ ระบบปฏิบัติการ หรือฮาร์ดแวร์อื่นๆ ซึ่ง cloud computing สามารถทำงานร่วมกับระบบนี้ได้ โดยไม่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติมระบบมาก จึงจะเป็นการลดต้นทุนได้

 

4. ความปลอดภัยของระบบและความเป็นส่วนตัวของข้อมูล (system security and privacy)

  

          ดูเหมือนว่าองค์กรธุรกิจส่วนใหญ่จะมีความกังวลเกี่ยวกับความสามารถในการควบคุมระบบและความเป็นส่วนตัวของข้อมูล มากกว่าประเด็นอื่นใด แม้ความปลอดภัยของระบบอยู่ในระดับที่ดีและมีความเสี่ยงต่ำ มีระบบพิสูจน์ตัวตน authentication และระบบการเข้ารหัสที่ดี แต่จากการสำรวจก็พบว่า ถึงแม้ว่า CIO (Chief Information Officer) ของหลายองค์กรธุรกิจจะยังมีความกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวของข้อมูล แต่สิ่งที่ cloud service โดยเฉพาะอย่างยิ่ง cloud storage สามารถทดแทนได้เป็นอย่างดี คือ การลดความเสี่ยงในการสูญหายและความปลอดภัยของข้อมูลในกรณีที่เกิดพิบัติภัย ซึ่งข้อมูลสามารถกอบกู้คืนได้ตลอดเวลา ซึ่งบรรดา CIO ต่างเชื่อว่าระบบความปลอดภัยของข้อมูลบน cloud service จะมีการพัฒนาให้ดีและมีเสถียรมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง จึงทำให้ธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็กยังคงใช้ public cloud เพราะว่ามีบริการที่เป็นมาตรฐาน มีระบบความปลอดภัยที่คาดว่าจะมีการพัฒนาให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่องในอนาคตและค่าใช้จ่ายในการใช้งานที่ปรับเปลี่ยนได้ตามความต้องการในระดับที่สมเหตุผล

 

5. การแชร์และการทำงานร่วมกันบนข้อมูล (sharing an collaboration)

 

          ด้วยความแพร่หลายอย่างมากมายในปัจจุบันของ social media และ smartphone ทำให้ธุรกิจ startup และธุรกิจขนาดเล็ก สามารถร่วมมือกันในหลายองค์กรหรือบริษัทลูกได้ดีขึ้น cloud storage solution ช่วยให้ธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก รวมถึงผู้มีส่วนเกี่ยวข้องขององค์กรธุรกิจ สามารถแบ่งปันข้อมูลในรูปแบบต่างๆ เช่น การแชร์ข้อมูลผ่านทางอีเมล หรือผ่านทางเว็บลิงค์ ทั้งนี้ยังรวมไปถึง องค์กรการศึกษาหรือสถาบันวิจัยที่สามารถสอดแทรกหรืออัพเดทข้อมูลร่วมกันในกลุ่มงานวิจัยหรือระหว่างสถาบัน

               

          ในขณะเดียวกัน การแชร์เอกสารหรือการแก้ไขปรับแต่งข้อมูลบนไฟล์เอกสารเดียวกันสามารถทำได้พร้อมๆ กัน เช่น google doc หรือ google drive ด้านการสื่อสาร เช่น skype เป็นต้น ซึ่งเป็นปัจจัยในการดึงดูดและผลักดันให้มีการใช้งาน cloud computing ในวงการธุรกิจมากขึ้น เนื่องจากแอพพลิเคชั่นเหล่านี้ไม่มีค่าใช้จ่าย หากต้องการเพียงขีดความสามารถในการประมวลผล ฟังก์ชั่นการใช้งาน หรือความจุข้อมูลในระดับพื้นฐาน

 

ผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงจากการนำ cloud computing กับธุรกิจ e-commerce

 

          ไม่เพียงแต่ธุรกิจทั่วไปเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงจาก cloud computing เท่านั้น ธุรกิจ e-commerce ก็เช่นกัน บทบาทของ cloud computing สร้างความเปลี่ยนแปลงต่อธุรกิจ e-commerce ได้อย่างเด่นชัด เช่น

 

• การพลิกโฉมของสถาปัตยกรรมทางเทคนิค (technical architecture)

 

          e-commerce หรือพาณิชน์อิเล็กทรอนิกส์ คือการซื้อขายแลกเปลี่ยนบริการและสินค้าผ่านทางอินเตอร์เน็ต ซึ่งธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์บนสถาปัตยกรรมระบบแบบ cloud computing ไม่ใช้วิธีการที่ใหม่ แต่เป็นการต่อยอด ของแนวคิดการประเมินผลแบบกระจาย (distributed) และการประมวลผลแบบกริด (grid) ซึ่ง cloud computing เป็นวิวัฒนาการในการควบรวมวิธีการประมวผลทั้ง 2 แบบเพื่อให้มีประสิทธิภาพที่ดียิ่งขึ้น

           

          cloud computing ช่วยให้ธุรกิจ e-commerce สามารถเลือกเช่าอุปกรณ์ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ แทนการลงทุนเองทั้งหมดซึ่งช่วยลดต้นทุนในการสร้างและพัฒนาระบบ ซึ่งตามปกติแล้วธุรกิจ e-commerce ในช่วงเริ่มธุรกิจจะต้องลงทุนสูงในเรื่องของฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ในสัดส่วนที่สูงเมื่อเทียบกับค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก แต่ด้วย cloud computing platform ธุรกิจ e-commerce สามารถเลือกที่จะเช่า ฮาร์ดแวร์ และซอฟต์แวร์และบริการอื่นๆ โดยจ่ายค่าบริการเท่าที่ใช้งาน ช่วยให้ธุรกิจ e-commerce มีต้นทุนค่าใช้จ่ายในการใช้ทรัพยากรต่างๆ ทางสารสนเทศเป็นไปตามความต้องการที่แท้จริง

           

          cloud computing ช่วยแก้ปัญหาในการใช้ทรัพยากรทางระบบสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งที่ผ่านมา ธุรกิจ e-commerce มีความจำเป็นที่จะต้องลงทุนในซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์ เพื่อสนับสนุนการดำเนินธุรกิจให้เป็นไปอย่างราบเรียบไม่สะดุด และเมื่อเวลาผ่านไปเมื่อธุรกิจเติบโตขึ้น การลงทุนตรงส่วนนี้จะต้องเพิ่มขึ้นอย่างแน่นอนและอาจบานปลายเกินความคาดหมาย อย่างไรก็ตาม การใช้ทรัพยากรทางระบบสารสนเทศให้มีประสิทธิภาพในส่วนของทรัพยากรที่ลงทุนไป และในช่วงเวลาที่อัตราการใช้งานอยู่ในอัตราที่ต่ำเนื่องจากความต้องการของธุรกิจที่ไปตามฤดูกาลที่ผันแปรตลอดเวลาและมีความสูญเปล่าสูงแล้ว cloud computing ช่วยให้ธุรกิจสามารถลดค่าใช้จ่ายตรงส่วนนี้ โดยสามารถปรับลดการใช้บริการต่างๆ เช่น server หรือ data storage ตามความต้องการที่แปรผันตามฤดูกาลหรือตามสถานการณ์ทางธุรกิจที่เปลี่ยนไป ซึ่งทำให้ธุรกิจสามารถแบ่งสรรทรัพยากรส่วนที่เหลือใช้ไปทำประโยชน์ทางธุรกิจในด้านอื่นๆ สร้างรายได้และไม่เป็นการปล่อยทรัพยากรสารสนเทศ ให้ทิ้งไว้อย่างสูญเปล่า

           

          แต่อย่างไรก็ตาม ประเด็นพึงพิจารณา คือ ความปลอดภัยและความเสถียรของระบบ ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่สามารถมองข้ามได้ เมื่อทรัพยากรต่างๆ ทางและสารสนเทศ เช่น hardware software data และ network application ที่เก็บอยู่บน cloud platform ซึ่งถ้าหาก cloud computing ไม่มีความเสถียรพออาจถูกโจมตีระบบด้วยวิธีการต่างๆ ซึ่งทำให้ข้อมูลทางธุรกรรมสูญหายได้ และจะเกิดความเสียหายอย่างมากหากไม่มีการสำรองข้อมูล

 

• ผลกระทบต่อ backend service mode

 

          service mode มีความแตกต่างจากรูปแบบการให้บริการทางสารสนเทศแบบดั้งเดิม โดยที่ทรัพยากรต่างๆ เช่น hardware software data และ infrastructure ที่ให้บริการกับธุรกิจ e-commerce มีการให้บริการผ่านทาง cloud platform เปรียบเสมือนบริการสาธารณูปโภคต่างๆ เช่น ไฟฟ้า น้ำประปา ซึ่งธุรกิจ e-commerce สามารถเข้าถึงทรัพยากรต่างๆ เหล่านี้และจ่ายค่าบริการเท่าที่ใช้งาน ซึ่งไม่จำเป็นต้องลงทุนเอง สามารถเลือกระดับการให้บริการให้เหมาะสมกับขนาดของธุรกิจ ทำให้ลดต้นทุนได้มาก ซึ่งแตกต่างจากรูปแบบการให้บริการแบบเดิมที่เป็นแบบ licensing ซึ่งเป็นการให้สิทธิ์การใช้งานแบบเหมาจ่ายตามช่วงระยะเวลา

           

          อีกบทบาทหนึ่งของ cloud computing ต่อธุรกิจ e-commerce คือ ความสามารถในการโอนถ่ายภาระหน้าที่และความรับผิดชอบด้านการประมวลผลข้อมูลและการจัดเก็บข้อมูล ให้กับบุคคลภายนอกหรือ outsourcing ซึ่งผู้ให้บริการจากภายนอกที่เป็น outsourcing service ในการให้บริการ cloud computing สำหรับธุรกิจ สามารถกำหนดมาตรฐานรูปแบบการให้บริการ และการรวมระบบ และการพัฒนาระบบ รวมถึงการปรับแต่งให้เข้ากับความต้องการลูกค้า ซึ่งนอกจากจุดประสงค์หลักในการลดต้นทุนและเพิ่มประสิทธิภาพในการให้บริการแล้วยังช่วยให้ธุรกิจสามารถทุ่มเททรัพยากรเพื่อพัฒนาจุดแข็งของธุรกิจได้อีกด้วย ซึ่งเป็นที่พิสูจน์แล้วว่าจุดแข็งของ e-commerce ไม่ได้อยู่ที่เทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว แต่อยู่ที่ลักษณะของธุรกิจและการให้บริการลูกค้า ซึ่งการว่าจ้างผู้ให้บริการ cloud computing จากภายนอกช่วยให้ธุรกิจ e-commerce สามารรถปลดเปลื้องภาระจากการลงทุนในการพัฒนาระบบสถาปัตยกรรมระบบ การวางแผน การออกแบบ และการบำรุงรักษาระบบที่มีความซับซ้อน และเพิ่มโอกาสสำหรับธุรกิจในการทุ่มเทพัฒนาจุดแข็งของธุรกิจเอง และมอบภาระหน้าที่ทางเทคนิคที่ซับซ้อนให้กับบุคคลภายนอกที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะมากกว่า

 

• ผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงต่อกลยุทธ์ e-commerce

 

          ด้วยวิวัฒนาการของ cloud computing ที่ก้าวไกลในปัจจุบันทำให้ธุรกิจ e-commerce หลายรายๆ ก้าวเข้าสู่ กลยุทธ์ทางธุรกิจบน cloud computing เช่น amazon google และ alibaba ซึ่งได้ใช้กลยุทธ์ cloud computing ในระยะยาวปัจจัยสำคัญที่ทำให้ธุรกิจเหล่านี้ก้าวเข้าสู่ cloud computing คือ ความต้องการของธุรกิจที่หลากหลายและซับซ้อนมากขึ้น

           

          เนื่องจากพัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นไปอย่างรวดเร็ว ทำให้ธุรกิจ e-commerce ต้องมีการปรับปรุงและปรับเปลี่ยนตลอดเวลา เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพการให้บริการที่สูงขึ้นแต่ต้นทุนต่ำลง และมีความยืดหยุ่นมากขึ้น รวมทั้งการให้บริการเสริมที่มีความหลากหลาย ตัวอย่างเช่น alibaba.com ซึ่งเป็นธุรกิจ e-commerce แบบธุรกิจต่อธุรกิจ (Business-to-Business: B2B) ที่ใหญ่ที่สุดจากประเทศจีน มีการให้บริการสินเชื่อออนไลน์ผ่าน cloud computing โดย alibaba ให้สินเชื่อกับธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลางด้วยเงินทุนของ alibaba โดยใช้บริการ data analysis บน cloud computing ในการประเมินเครดิตผู้ขอสินเชื่อ

           

          cloud computing ยังสามารถตอบโจทย์ความต้องการในการจัดเก็บข้อมูลจำนวนมหาศาลระดับ big data สำหรับธุรกิจ e-commerce ได้เป็นอย่างดี ซึ่งการจัดเก็บข้อมูลที่เคยเป็นปัญหาใหญ่สำหรับธุรกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจ e- commerce ที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็วตามวิวัฒนาการของธุรกิจและเทคโนโลยีสารสนเทศ เมื่อข้อมูลมีจำนวนมากขึ้น การสร้าง data center เป็นของตนเองอาจเป็นการลงทุนที่สูงเกินไป ซึ่ง cloud storage สามารถเข้ามารองรับปัญหาตรงนี้ได้ด้วยความยืดหยุ่นที่สามารถขยายความจุได้ตามต้องการหรือลดขนาดลงได้เมื่อความต้องการลดลง

 

• ผลกระทบต่อห่วงโซ่ธุรกิจ (business chain)

 

          cloud computing มีผลกระทบต่อห่วงโซ่ธุรกิจ e-commerce โดยจะเห็นได้ว่า เมื่อ cloud computing เข้ามามีบทบาทในธุรกิจมากขึ้น จะทำให้โครงสร้างธุรกิจเปลี่ยนไป โดยจากรูปที่ 2 พบว่า โครงสร้างห่วงโซ่ธุรกิจ e- commerce เป็นจุดศูนย์กลางที่ล้อมรอบด้วย internet service provider นักพัฒนาซอฟต์แวร์ ฮาร์ดแวร์ ผู้ดูแลระบบ และ ผู้ให้บริการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ โดยธุรกิจ e-commerce จะเป็นศูนย์กลางและผู้ให้บริการเหล่านี้จะให้บริการอยู่เบื้องหลัง โดยที่ธุรกิจ e-commerce เป็นผู้บริหารจัดการ และแบกรับภาระค่าใช้จ่ายด้านเทคนิคต่าง ๆ ด้วยตนเอง

 

 

รูปที่ 2 ห่วงโซ่ธุรกิจ e-Commerce แบบเดิม (Wang, 2013)

 

          เมื่อ cloud computing เข้ามามีส่วนในธุรกิจมากขึ้น ภาระหน้าที่ต่างๆ ด้านการบริหารจัดการระบบ การอัพเกรดระบบ และการซ่อมบำรุงด้านต่างๆ ก็จะโอนถ่ายหน้าที่และความรับผิดชอบไปยัง service provider ที่ทำหน้าที่จัดหาและบริหารจัดการระบบแบบครอบองค์รวมให้กับธุรกิจ e-commerce ในลักษณะของ unified solution (ดังแสดงในรูปที่ 3) ทำให้ธุรกิจสามารถทุ่มเททรัพยากรเพื่อพัฒนาจุดแข็งของธุรกิจได้อย่างเต็มที่และมอบภาระหน้าที่ในการบริหารจัดการเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งเป็นระบบที่มีความสำคัญและอยู่เบื้องหลังธุรกิจให้กับ cloud computing service provider ที่มีความชำนาญเฉพาะทางมากกว่า

 

 

รูปที่ 3 ห่วงโซ่ธุรกิจ e-Commerce แบบ cloud-based (Wang, 2013)

 

Cloud Accounting: ระบบบัญชีบน cloud computing

 

          การบริหารจัดการบัญชีและการเงินเป็นสิ่งสำคัญสำหรับธุรกิจ ทั้งธุรกิจทั่วไปและธุรกิจ e-commerce ซึ่งที่ผ่านมาการใช้ซอฟต์แวร์เข้ามาบริหารจัดการบัญชีซึ่งมีราคาค่อนข้างสูง และต้องจัดซื้อจัดหาไว้เป็นของตัวเองโดยความสมัครใจเนื่องจากข้อมูลทางบัญชีถือว่าเป็นข้อมูลที่เป็นความลับของธุรกิจ แต่ในปัจจุบัน เช่นเดียวกับซอฟต์แวร์ประเภทอื่นๆ cloud computing ได้เข้ามามีบทบาทในการบริหารจัดการบัญชี โดยให้บริการในรูปแบบของ Software-as-a-service หรือ SaaS  ซึ่งเป็นการให้บริการแบบ software-on-demand โดยธุรกิจที่ประเภท ขนาด และระดับความซับซ้อนทางบัญชีต่างกัน สามารถเลือกใช้บริการและชำระค่าบริการตามต้องการภายในงบประมาณที่เหมาะสม

           

          เช่นเดียวกับเหตุผลทั่วไปของธุรกิจในการนำ cloud computing มาใช้งาน ซึ่งจุดประสงค์หลักคือการลดต้นทุนทางด้านซอฟต์แวร์และระบบสารสนเทศ แต่ในส่วนของงานด้านบัญชีนั้นยังมีประเด็นพึงพิจารณาในเรื่องของความปลอดภัยของข้อมูล ซึ่งหากเก็บข้อมูลไว้บน cloud storage จะต้องสามารถมั่นใจได้ว่าระบบรักษาความปลอดภัยของข้อมูลมีความเสถียรมากพอ และถึงแม้ว่าจะยังมีประเด็นด้านความปลอดภัยของข้อมูลอยู่บ้างแต่ cloud accounting ก็ยังคงเป็นที่นิยมมากขึ้นในปัจจุบัน นอกเหนือจากเหตุผลต่างๆ ของข้อได้เปรียบด้านต้นทุน cloud accounting ช่วยให้ผู้สอบบัญชีและธุรกิจสามารถตรวจสอบสุขภาพทางการเงินของธุรกิจได้อย่างรวดเร็วและทุกเวลาและตัดสินใจดำเนินการต่างๆ ทางการเงิน ซึ่ง cloud accounting จะมีส่วนช่วยธุรกิจได้เป็นอย่างดีในด้านการลดต้นทุนในการทำระบบบัญชี และความสามารถในการเรียกดูและวิเคราะห์ข้อมูลได้แบบทันต่อสถานการณ์เพื่อประกอบการตัดสินใจทางการเงินอันมีผลกระทบต่อความอยู่รอดของธุรกิจ 

 

Cloud computing กับผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงต่อองค์กรธุรกิจไอที

 

          ไม่เพียงแต่องค์กรธุรกิจทางธุรกิจแบบทั่วไปและธุรกิจ e-commerce เท่านั้นที่ cloud computing มีอิทธิพลในการสร้างความเปลี่ยนแปลงต่อธุรกิจ แม้แต่องค์กรด้านไอทีโดยตรงก็เช่นกัน ในทศวรรษหน้า องค์กรด้านไอทีจะมีการเปลี่ยนโครงสร้างในการดำเนินธุรกิจและโครงสร้างของบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญด้านไอทีอย่างเด่นชัด ซึ่งองค์กรด้านธุรกิจไอทีต้องคำนึงถึงผลกระทบของ cloud computing ต่อองค์กร ด้านการว่าจ้างและสรรหาบุคลากรในอนาคต

           

          ในทศวรรษต่อไป บุคลากรที่จะได้รับการว่าจ้างเข้าทำงานในองค์กรด้านไอทีจะต้องเน้นบุคลากรที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน cloud computing มาเป็นอันดับต้นๆ เนื่องจาก cloud computing จะกลายเป็นเทคโนโลยีที่แพร่หลายในระดับทั่วไปแต่มีความสำคัญในระดับสูง และด้วยความต้องการและการขยายตัวของ cloud computing อย่างยิ่งยวด บุคลากรที่มีความชำนาญเฉพาะทางด้าน cloud computing จะยังคงเป็นที่ต้องการในระยะยาว ซึ่งในช่วงแรกของการสรรหาบุคลากรด้านไอทีที่มีทักษะด้าน cloud computing นั้น ฝ่ายทรัพยากรบุคคลอาจต้องสรรหาบุคลากรที่มีอยู่ที่มีความเชี่ยวชาญหรือทักษะที่คล้ายคลึง หรือทักษะที่มีศักยภาพที่จะสามารถทำงานด้าน cloud computing ได้เพื่อเป็นต้นแบบในการว่าจ้างบุคลากรใหม่ที่จะคัดเลือกเข้ามาปฏิบัติงาน ซึ่งธุรกิจด้านไอทีจะมีความต้องการบุคลากรที่มีทักษะในเทคโนโลยีใหม่ ที่มีผลต่อความสำเร็จขององค์กร แต่อย่างไรก็ตาม สำหรับองค์กรด้านไอทีที่ยังไม่เคยมีประสบการณ์ในการว่าจ้างบุคคลที่มีชุดทักษะเหล่านี้หรือยังไม่มีแบบอย่างทั้งในองค์กรและนอกองค์กร ผู้ว่าจ้างหรือผู้บริหารองค์กรอาจต้องพึ่งพาหน่วยงานในสรรหาบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญที่ตรงกับความต้องการขององค์กร หรืออาจเป็นการซื้อตัวหรือดึงดูดบุคลากรจากธุรกิจคู่แข่งหรือ supplier ด้วยผลตอบแทนที่น่าสนใจกว่า

 

• ทักษะและความสามารถที่เกี่ยวข้องกับ cloud computing

 

           ด้านการบริหารจัดการระบบ: ในการบริหารจัดการภายในองค์กรที่ใช้ cloud computing ผู้ซึ่งมีหน้าที่บริหารจัดการด้านไอทีจะต้องสามารถประมาณการณ์และสมดุลระหว่างต้นทุนและประโยชน์ที่จะได้จากระบบไอที เพื่อสร้างความเชื่อมั่นว่าเงินลงทุนในระบบ cloud computing กับผลตอบแทนทางธุรกิจที่จะได้รับอยู่ในระดับที่ยอมรับได้และคุ้มค่าการตัดสินใจ

 

           ผู้บริหารโครงการหรือผู้บริหารโปรแกรม: ทักษะด้านการบริหารจัดการโครงการเป็นส่วนสำคัญในทุกองค์กรด้านไอที เพื่อให้มั่นใจว่ากิจกรรมและแผนงานต่างๆ เป็นไปตามระยะเวลาที่กำหนดและผลที่ต้องการเป็นไปตามที่คาดหวังหรือประสบความสำเร็จตามระยะเวลาที่ได้วางแผนไว้ การเปลี่ยนถ่ายไปสู่ระบบที่มีสภาพแวดล้อมแบบ cloud enable จะมีลักษณะสภาพแวดล้อมระบบที่ค่อนข้างจะเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตลอดเวลา ซึ่งระบบเดิมที่รองรับจะต้องสามารถปรับตัวรับการเปลี่ยนแปลงแบบรวดเร็วและตอบสนองได้อย่างทันท่วงที

 

           Business analyst: เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องทราบว่า cloud computing สามารถที่จะสอบตอบสนองเป้าหมายทางธุรกิจ ซึ่งต้องการนักวิเคราะห์สภาพธุรกิจและสถาปัตยกรรมทางธุรกิจที่มีความเข้าใจและสามารถเชื่อมโยงธุรกิจกับสารสนเทศได้อย่างแท้จริง เพื่อประกอบการตัดสินใจเลือกสถาปัตยกรรมระบบที่เหมาะสม รวมถึงระดับการให้บริการที่เหมาะสมกับความต้องการของธุรกิจ

 

           การพัฒนาและการบำรุงรักษาแอพพลิเคชั่น: cloud computing และ mobile computing เป็นส่วนหนึ่งของแนวคิดในการประมวลผลแบบไม่จำกัดเวลาและสถาน (ubiquitous computing) ดังนั้นการออกแบบระบบและแอพพลิเคชั่นรวมถึงการบำรุงรักษาแอพพลิเคชั่นให้สามารถเข้าถึงได้ตลอดเวลาด้วยอุปกรณ์ชนิดต่างๆ จึงมีความสำคัญ

 

           ฝ่ายปฏิบัติการด้านระบบไอที: ในสภาพที่ข้อมูลและขีดความสามารถในการประมวลผลทวีบทบาทมากขึ้นต่อความสำเร็จขององค์กร ดังนั้นระบบที่มีความพร้อมและสามารถใช้งานได้ตลอดเวลาในระดับที่ต้องการเป็นสิ่งที่คาดหมายเป็นอย่างยิ่ง เช่นเดียวกับ ข้อมูลปริมาณมากๆ ที่ชี้ให้เห็นถึงปัจจัยพึงพิจารณาที่ว่า ความสามารถในการจัดเก็บข้อมูลและประมวลผลข้อมูลจำนวนมากให้มีความถูกต้องเที่ยงตรงก็มีความสำคัญเท่ากัน

 

           การบริหารจัดการเครือข่ายระบบโทรคมนาคม ระบบรักษาความปลอดภัย และเว็บไซต์: นอกเหนือจากการบริหารจัดการเครือข่ายโทรคมนาคมและเว็บไซต์ที่มีประสิทธิภาพแล้ว องค์กรด้านไอทีที่ประสบความสำเร็จจะต้องเข้าใจและสามารถที่จะอุดช่องโหว่ของระบบเพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งต้องการบุคลากรที่มีความเข้าใจถึงกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ปัจจัยด้านการเงิน และความต้องการของธุรกิจ เพื่อให้มั่นใจว่า ความเสถียรและความน่าเชื่อถือของระบบจะยังคงมีควบคู่ไปกับความพร้อมในการใช้งาน

 

           ส่วนสนับสนุนและช่วยเหลือผู้ใช้งาน: ส่วนสนับสนุนผู้ใช้งานที่เคยมีบทบาทและความสำคัญต่อระบบสารสนเทศขององค์เช่นไรก็ยังคงมีความสำคัญในระบบและสภาพแวดล้อมแบบ cloud computing อยู่เช่นเดิม ซึ่งบุคลากรในส่วนนี้ต้องมีความรู้ความเชี่ยวชาญที่หลากหลายเนื่องจากระบบ cloud computing จะต้องสามารถรองรับอุปกรณ์ที่มีความหลากหลายทั้ง mobile และอุปกรณ์คอมพิวเตอร์อื่นๆ นอกจากนี้ บุคลากรในส่วนนี้จะมีหน้าที่ในการวิเคราะห์ความถี่ของปัญหาหรือประเด็นข้อขัดข้องทางเทคนิคที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งเพื่อหาทางปรับปรุงแก้ไขระบบในอนาคตและปรับปรุงการสนับสนุนผู้ใช้งานให้ดียิ่งขึ้น สร้างฐานความรู้ในการแก้ไขปัญหาทางเทคนิคและการให้บริการสำหรับบุคลากรรุ่นหลังต่อไป

 

บทสรุป

 

          แม้ว่า cloud computing จะไม่ใช่สิ่งใหม่ในยุคนี้แต่ก็ยังมีประโยชน์กับธุรกิจอย่างมากมาย ซึ่งไม่เพียงแต่ธุรกิจทั่วไปเท่านั้น แม้แต่ธุรกิจ e-commerce ก็ยังคงต้องพึ่งพา cloud computing ที่ไม่เพียงแต่ช่วยลดหรือประหยัดค่าใช้จ่ายด้านไอทีแต่ยังเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจให้สามารถแข่งขันได้ ประโยชน์ในด้านการลดต้นทุนเห็นได้อย่างประจักษ์ชัดสำหรับธุรกิจขนาดเล็กที่อาจจะมีข้อจำกัดในเรื่องของการลงทุนในระบบไอทีในช่วงเริ่มต้นธุรกิจและค่าใช้จ่ายในระยะยาว

           

          cloud computing ที่มีรูปแบบการให้บริการแบบเช่าใช้และจ่ายค่าบริการตามที่ใช้งานจริง ทำให้ธุรกิจขนาดเล็กที่มีเงินทุนไม่มากนักสามารถใช้ประโยชน์ การประมวลผล และการเก็บข้อมูลในรูปแบบของ cloud storage ที่สามารถ ปรับเปลี่ยนได้ตามแต่ขณะธุรกิจ และสามารถขยับขยายได้เมื่อเวลาผ่านไปโดยไม่ต้องมีการลงทุนเพิ่ม และยังไม่ต้องเป็นภาระในการดูแลระบบที่รวมถึงการอัพเดทระบบให้ทันกับเทคโนโลยีใหม่ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตลอดเวลา

 

อย่างไรก็ตาม ธุรกิจในยุคนี้ละยุคหน้าที่ถึงแม้ว่าจะมีการก้าวเข้าสู่เทคโนโลยี cloud computing ในทุกระดับอย่างทั่วถึง แต่ cloud computing ควรถูกบรรจุอยู่ในกลยุทธ์ทางการธุรกิจและกลยุทธ์ด้านไอทีขององค์กร เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขัน ซึ่งกล่าวโดยสรุป คือ แม้ในปัจจุบัน cloud computing จะเป็นเพียงเทคโนโลยีที่นำมาใช้และยังประโยชน์มากมายมหาศาลให้กับธุรกิจ แต่ในอนาคตนั้น cloud computing จะกลายเป็นกลยุทธ์หนึ่งที่สำคัญที่ขาดไม่ได้สำหรับทุกธุรกิจหากต้องการที่จะเติบโตและแข่งขันได้อย่างยั่งยืน เพราะประโยชน์ของ cloud computing ในด้านการลดต้นทุนเป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น

 

เรียบเรียงจาก

• C. Lakshmi Devasena, Impact Study of Computing on Business Development, Operations Research and Applications: An International Journal (ORAJ), Vol. 1, No. 1, August 2014.
• Danping Wang, Influences of Cloud Computing on E-Commerce Business and Industry, Journal of Software Engineering and Applications, No.6 , pp. 313-318, 2013.
• PwC Telecom Industry Accounting Group, Making sense of a complex world: Cloud computing – the impact on revenue recognition, , Price Waterhouse Cooper, 2015.
• David Eisner, The BIG Impact: How Cloud Computing is Changing the Face of Small Business, online article, published on June 19, 2014, retrieved on July 7, 2016, URL: http://www.circleid.com/posts/20140619_big_impact_how_cloud_computing_is_changing_face_of_small_business/
• Joe McKendrick, Cloud Computing Increases Business Agility, Whatever That Means, online article, published on July 19, 2014, retrieved on July 14, 2014, URL: http://www.forbes.com/sites/joemckendrick/2014/07/14/cloud-computing-increases-business-agility-whatever-that-means/#7512f48e4f8a