รู้จักศัพท์เศรษฐกิจในศตวรรษที่ 21 (ตอนที่ 5)
รู้จัก Green New Deal กู้วิกฤตเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน   

นับตั้งแต่ปี ค.ศ.2000 เป็นต้นมา ดูเหมือนว่าโลกของเราได้เผชิญมหันตภัยหลายต่อหลายเรื่องนะครับ ไม่ว่าจะเป็นมหันตภัยทางธรรมชาติ วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจและล่าสุดทั่วทั้งโลกกำลังตื่นตระหนกกับการระบาดของ "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009" ซึ่งอาจจะคร่าชีวิตผู้คนไปนับล้านคนได้หากเราไม่สามารถควบคุมการแพร่ระบาดได้ทันท่วงที

.

ทั้งหมดนี้หากเรายึดหลัก "อิทัปปัจจยตา" ของพุทธศาสนาแล้ว เราก็จะรู้ว่ามหันตภัยต่าง ๆ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่นี้ล้วนแล้วแต่มีเหตุปัจจัยทั้งสิ้นครับ ซึ่งเหตุปัจจัยที่ว่าก็มาจากการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ไม่สมดุลนั่นเอง

.

สำหรับซีรีส์ "รู้จักศัพท์เศรษฐกิจในศตวรรษที่ 21" ฉบับนี้ ผู้เขียนขออนุญาตแนะนำศัพท์คำว่า Green New Deal ครับ กล่าวกันว่าเจ้า Green New Deal นี่แหละครับที่จะมีส่วนช่วยกู้วิกฤตเศรษฐกิจโลกครั้งนี้ได้ภายใต้แนวคิดของการพัฒนาแบบยั่งยืน (Sustainable Development)

คำว่า New Deal นั้นเป็นคำที่เกิดขึ้นในช่วงที่สหรัฐอเมริกากำลังเผชิญพายุเศรษฐกิจครั้งรุนแรงที่สุดหรือที่รู้จักกันในชื่อ The Great Depression โดย New Deal เป็นแผนการฟื้นฟูเศรษฐกิจของรัฐบาลประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี รูสเวลต์ (Franklin D. Roosevelt) ครับ

จุดประสงค์สำคัญของ New Deal คือ ต้องการฟื้นฟูเศรษฐกิจอเมริกาให้กลับคืนสู่ภาวะปกติโดยเน้นไปที่การแก้ปัญหาการว่างงานก่อนเนื่องจากในเวลานั้นคนอเมริกันตกงานเป็นจำนวนมาก ขณะเดียวกันแผนการ New Deal ได้ปฏิรูประบบการเงินการธนาคารของสหรัฐใหม่เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาธนาคารล้ม โดยแพคเกจ New Deal นั้นถูกผลักดันออกมาใช้ครั้งแรกในช่วงปี ค.ศ.1933-1935 ครับ  

นอกจากนี้แล้ว New Deal ยังสะท้อนให้เห็นบทบาทของภาครัฐที่จะต้องเข้ามาแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจซึ่งโดยทั่วไปแล้วรัฐบาลจะต้องใช้นโยบายการคลัง (Fiscal Policy) เป็นเครื่องมือหลักในการฟื้นฟูเศรษฐกิจ  ด้วยเหตุนี้เอง New Deal จึงเป็นต้นตำรับในการวางแผนฟื้นฟูเศรษฐกิจให้กับประเทศต่าง ๆ โดยมีรัฐบาลเป็นผู้นำในการแก้ปัญหาดังกล่าวครับ

ประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี รูสเวสต์ (Franklin D. Roosevelt)
ต้นตำรับ New Deal แผนการฟื้นฟูเศรษฐกิจอเมริกาในช่วงทศวรรษที่ 30

สำหรับ Green New Deal นั้น เกิดขึ้นจากข้อเสนอของนักคิด และนักวิชาการตะวันตกกลุ่มหนึ่งที่มองเห็นว่าวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจครั้งนี้ ไม่ได้เป็นแค่เรื่องตัวเลขการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจหดตัวรุนแรงเพียงอย่างเดียว หรือ ไม่ใช่แค่ตัวเลขการว่างงานที่เพิ่มสูงขึ้น เพราะวิกฤตที่เกิดคราวนี้เป็นผลพวงมาจากการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ผิดทิศผิดทางมาตลอดทศวรรษที่ 20 ดังนั้นการแก้ไขวิกฤตจึงจำเป็นต้องเปลี่ยนวิธีคิดในการแก้ปัญหาเสียใหม่ซึ่งนักคิดเหล่านี้เรียกแผนการกู้วิกฤตรอบนี้ว่า Green New Deal นั่นเองครับ

Green New Deal เป็นชื่อเรียกสั้น ๆ ที่ได้มาจากรายงานที่ชื่อ A Green New Deal: Joined-up policies to solve the triple crunch of the credit crisis, climate change and high oil prices โดยรายงานชิ้นนี้ถูกเผยแพร่โดย New Economic Foundation ซึ่งเป็นองค์กรเอกชน (NGO) ที่สนใจเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจแบบยั่งยืน

โลโก้ของกลุ่ม Green New Deal

กลุ่ม Green New Deal ประกอบไปด้วยนักคิด นักหนังสือพิมพ์และนักวิชาการที่มีจุดยืนร่วมกันในการเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมให้เป็นไปอย่างยั่งยืนโดยไม่เบียดเบียนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้วยเหตุนี้เองคนกลุ่มนี้จึงเลือกใช้คำว่า Green นำหน้าชื่อแผนการฟื้นฟูวิกฤตเศรษฐกิจ

ในรายงานที่กลุ่ม Green New Deal นำเสนอนั้น พวกเขาได้กล่าวถึงการล่มสลายสามประการที่กำลังจะเกิดขึ้นในศตวรรษที่ 21 โดยการล่มสลายทั้งสามอย่างประกอบไปด้วย การล้มลงของระบบการเงินของโลกทุนนิยม (Financial meltdown), การถีบตัวสูงขึ้นของราคาพลังงานและอาหาร (Soaring energy prices and food) และ ความผันผวนของสภาพภูมิอากาศ (Climate change)

การล่มสลายทั้งสามอย่างนี้ กลุ่ม Green New Deal เรียกมันว่า Triple Crunch ครับ ซึ่งเจ้า Triple Crunch นี่เองที่กำลังจะก่อตัวเป็นพายุลูกใหญ่ที่อาจทำให้โลกของเราวิบัติได้ในไม่ช้า

A Green New Deal: Joined-up policies to solve the triple crunch
 Of the credit crisis, climate change and high oil prices
แผนการกู้วิกฤตเศรษฐกิจโลกอย่างยั่งยืน

.

แลรี่ เอลเลียต (Larry Elliot) บรรณาธิการข่าวเศรษฐกิจของ The Guardian
หัวหอกกลุ่ม A Green New Deal

• รัฐบาลจะต้องเป็นผู้นำการลงทุนในภาคอุตสาหกรรมที่เน้นการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ (Energy efficiency) อาทิ การสร้างโรงไฟฟ้าที่ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะกับชุมชนซึ่งนอกจากจะสนับสนุนให้มีการใช้พลังงานอย่างเต็มประสิทธิภาพแล้วยังช่วยลดปรากฏการณ์เรือนกระจก (Green House Effect) ซึ่งมีส่วนทำให้เกิดปัญหาโลกร้อน (Global Warming) อีกด้วย

• รัฐบาลควรเป็นผู้สร้างสรรค์ระบบเศรษฐกิจแบบ Low Carbon Economy กล่าวคือ รัฐจะต้องควบคุมดูแลกิจกรรมทางเศรษฐกิจไม่ให้ก่อให้เกิดมลภาวะจนไปทำลายสิ่งแวดล้อม (Green jobs)

• รัฐบาลอาจจะต้องเลือกใช้มาตรการเก็บภาษีย้อนหลัง (Windfall tax) เฉพาะในส่วนกำไรของบริษัทน้ำมันหรือธุรกิจพลังงานเนื่องจากธุรกิจเหล่านี้มีส่วนสำคัญที่ทำให้สภาพแวดล้อมเสื่อมโทรมลงรวดเร็ว โดยรัฐอาจจะเอารายรับดังกล่าวมาลงทุนเพื่อพัฒนาพลังงานสะอาดสำหรับเอาไว้ใช้ในอนาคต

• รัฐบาลอาจจะใช้มาตรการทางภาษีเป็นแรงจูงใจให้ภาคอุตสาหกรรมหันมาลงทุนในธุรกิจที่ปลอดมลพิษและประหยัดพลังงาน (Green investment)
• สำหรับภาคสถาบันการเงินแล้ว สถาบันการเงินทั้งหลายควรพัฒนาตัวเองไปสู่การเป็น Green Banking นั่นหมายถึงการเป็นสถาบันการเงินที่มีความรับผิดชอบต่อผู้ฝากเงิน ไม่มีการปล่อยสินเชื่อในธุรกิจที่มีความสุ่มเสี่ยงมากจนเกินไป ขณะเดียวกันคำว่าความรับผิดชอบนี้ยังรวมไปถึงการที่ผู้บริหารสถาบันการเงินต้องมีคุณธรรม (Ethic) อย่างแท้จริง

• สำหรับภาคการเงินระหว่างประเทศนั้น ควรมีการวางกติกาขึ้นใหม่เพื่อไม่ให้ภาคการเงินนำหรือข่ม (Dominate) ภาคเศรษฐกิจอื่น ๆ โดยเฉพาะภาคการผลิต (Real Sector) เนื่องจากเวลาที่ภาคการเงินประสบปัญหาขาดสภาพคล่องก็มักจะฉุดเอาภาคการผลิตหรือภาคเศรษฐกิจจริงไปด้วย ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการควบคุมการไหลเข้าไหลออกของเงิน (Capital Control) ให้มีความระมัดระวังมากยิ่งขึ้น

• เพิ่มความระมัดระวังเรื่องการลงทุนในตลาดตราสารอนุพันธุ์ (Derivatives) เนื่องจากตลาดดังกล่าวมีความผันผวนมาก
• ป้องกันการหลีกเลี่ยงภาษีโดยกำหนดให้ธุรกิจต้องรายงานงบการเงินอย่างเคร่งครัดตรงไปตรงมารวมถึงกำหนดเขตปลอดภาษี (Tax havens) ให้ชัดเจน

แม้ว่าข้อเสนอเหล่านี้ดูจะเป็นข้อเสนอที่หลายคนทราบดีอยู่แล้ว แต่ทราบหรือไม่ครับว่าในทางปฏิบัติแล้วกลับไม่มีชาติใดเอาจริงเอาจังหรือเข้มงวดโดยเฉพาะเรื่องของการสร้างคุณธรรมและจริยธรรมซึ่งในระยะหลังได้กล่าวถึงเรื่องธรรมาภิบาลและบรรษัทภิบาล (Good Governance and Good Corporate) มากขึ้น แต่อย่างไรก็ตามความคิดเหล่านี้มักปรากฏอยู่ในตำราหรือจรรยาบรรณวิชาชีพซึ่งเมื่อเอาเข้าจริงๆก็ไม่มีใครสามารถปฏิบัติได้ตามกติกาทางจริยธรรมที่วางไว้

Green New Deal เริ่มถูกกล่าวถึงบ่อยขึ้นโดยเฉพาะเมื่อนายโทมัส แอล ฟรีดแมน (Thomas L Friedman) คอลัมนิสต์ชื่อดังแห่ง New York Times ได้เขียนถึง Green New Deal นั่นแสดงให้เห็นว่านักคิดนักวิชาการตะวันตกหลายคนเริ่มพยายามเสนอแนะแนวทางการพัฒนาที่สมดุลระหว่างตัวมนุษย์เอง สิ่งแวดล้อมและคุณธรรมของคนในสังคม ซึ่งก็ไม่รู้ว่ามันจะสายเกินไปหรือเปล่า… แล้วพบกันใหม่ฉบับหน้าครับ

โธมัส แอล ฟรีดแมน (Thomas L Friedman)
คอลัมนิสต์ผู้ทรงอิทธิพลของสหรัฐอเมริกา
เจ้าของหนังสือชื่อดัง The World is flat
ฟรีดแมนเป็นคนแรก ๆ ที่พูดถึง A Green New Deal

เอกสารและภาพประกอบการเขียน
1. www.neweconomics.org/
2. www.wikipedia.org